ต่อมเหม็นหรือต่อมข้างทวารหนัก

 1. เมื่อของงเหลวในต่อมนั้นเริ่มเปลี่ยนจากของเหลวมาเ ป็นของเหลวที่ข้นขึ้นหรือบางทีก็แข็งตัว ในอาการของระดับนี้จะเรียกว่า IMPACTION หรือการอุดตัน 

2.ขั้นนี้จะรุนแรงขึ้นกว่าขั้นแรก จะเรียกขั้นนี้ว่า INFECTION หรือการติดเชื้อ ซึ่งมาจากแบคทีเรียที่อยู่ในต่อมข้างทวารหนักทาให้เกิดน้าหนองขึ้นมา 

3.เมื่อการติดเชื้อรุนแรงขึ้นทีให้ต่อมนั้นบวมและปริแตกออกมา ขั้นนี้จะเรียกว่า ABSCESS หรือเป็นฝี 

การสังเกตว่าน้องหมามีปัญหาเกี่ยวกับต่อมข้างทวารหนัก 

1.น้องหมานั่งเอาก้นไถพื้นอยู่ตลอดเวลา 

2.น้องหมาพยายามเลียทวารหนัก 

3.ต่อมข้างก้นของน้องหมามีอาการบวม

 4.สังเกตว่ามีเลือดไหลออกมา

 การรักษาในระดับความรุนแรงต่างๆ 

1. ถ้าเป็นแค่ระดับ IMPACTION ก็คือ บีบต่อมข้างทวารหนัก เพื่อให้ของเหลวที่อุดตันไหลออกมา

 2. ถ้าเป็น INFECTION ต้องไปหาคุณหมอทานยาลดการอักเสบ

 3. ถ้าเป็นฝีหรือ ABSCESS ก็ต้องมีการผ่าฝีออก ต่อมนี้จะปล่อยกลิ่นเมื่อมีการต่อสู้เพื่อทาให้ ศัตรูกลัว แต่ก็มีความผิดปกติอยู่อย่างนึงที่เราอาจจะได้กลิ่นจากของเหลวที่ผลิตจากต่อมนี้ ซึ่งก็คือมาจากรูที่ปิดเชื่อมระหว่างต่อมนี้กับทวารห นัก นั้นปิดได้ไม่สนิท ก็ทาให้ของเหลวนั้นไหลออกมา ทาให้เกิดกลิ่น ซึ่งถ้าเกิดแบบนี้จริงๆ ไม่มีทางไหนรักษาหาย นอกจาก ผ่าตัดเอาต่อมข้างทวารหนักนั้นออก โดยปกติในต่อมเหม็นจะอยู่ในสภาพว่างเปล่า เพราะสารคัดหลั่งจะถูกแรงดันในการขับถ่ายกำจัดออกมา สารคัดหลั่งในต่อมเหม็นจะเป็นของเหลวสีน้าตาลอ่อน บางครั้งอาจจะแข็งเป็นขี้ผึ้งสีเหลืองๆ ต่อมเหม็นจะถูกทำให้ว่างโดยการหดตัวของกล้ามเนื้อหูรููดทวารหนัก การหดตัวจะเป็นไปโดยอัตโนมัติเมื่อสุนัขหงุดหงิด ตกใจ ภายใต้ภาวะกดดัน หรือออกนอกอาณาเขตของตนเอง การหดตัวของกล้ามเนื้อหูรูดเพื่อขับสารคัดหลั่งส่งกลิ่นไม่ใช่การกระทําเพื่อแสดงอาณาเขตอย่างเดียว แต่เป็นการแพร่กระจายกลิ่นตัวของสุนัขด้วย

ภาวะอุดตันของต่อมเหม็น สาหรับสุนัขและแมวสายพันธุ์ที่มีปัญหาเรื่องต่อมเหม็นอุดตันนี้ส่วนใหญ่จะเป็นสุนัขพันธุ์เล็ก เช่น ชิวาวา มิเนียเจอร์พินเชอร์ และอิงลิชค็อกเกอร์ สแปเนียล แต่สามารถเกิดกับสุนัขได้ทุกสายพันธ์ โดยสาเหตุจะมาจากท้องผูก อุจจาระแข็ง ปากท่อต่อมเหม็นเล็ก ต่อมเหม็นทำงานเกินขนาด (คือ ภาวะตื่นเต้นตกใจทั้งวัน) หรือสารคัดหลั่งแข็งเหมือนแป้ง ภาวะอุดตันนี้รักษาโดยกำจัดสารอุดตันให้ต่อมเหม็นว่างเปล่า ต่อมเหม็นอักเสบ เมื่อมีภาวะอุดตันต่อมเหม็นก็จะอักเสบ 

วิธีการดูแล คือ ทำความสะอาดกำจัดสิ่งอุดตันออกให้หมดต่อมเหม็น ตามวิธีการข้างบน แล้วเอายาครีมปฎิชีวนะบีบใส่เข้าไปในต่อมเหม็น เช่น ยา PANALOG โดยยานี้จะมีหัวบีบแบบกาวตราช้าง ให้บีบยาใส่ให้เต็มต่อมเหม็น ทาแบบนี้ทุก 2 วันจนกว่าจะไม่มีเลือดหรือหนอง และควรให้ยาปฏิชีวนะพวกคลอแรม (CHLOROMYCETIN) หรือเตตร้าไซคลิน (TETRACYCLINE) ด้วย

การกำจัดสารอุดตันให้ต่อมเหม็นว่างเปล่า นำผ้าเช็ดตัวชุบนาอุ่นให้หมาดๆ ยกหางสุนัขขึ้น ต่อมเหม็นจะวางอยู่ในแนวประมาณ 5 โมงเย็น และ 1 ทุ่มในระนาบเดียวกับทวารหนัก ถ้าอุดตันคุณจะเห็นปุ่มแข็งๆ อยู่ข้างๆ ก้นสุนัข ให้เอาผ้าชุน้าอุ่นวางปิดต่อมเหม็น แล้วเอาหัวแม่มือกับนิ้วชี้วางไว้ 2 ข้างของต่อมเหม็นกดและบีบจนต่อมเหม็นโล่ง (คล้ายๆ บีบสิวเสี้ยนเลย) ทำความสะอาดและเช็ดให้สะอาดด้วยผ้า ถ้าการบีบมีเลือด มีหนอง ไหลออกมาแสดงว่าต่อมเหม็นอักเสบ